Page 91 - PRIVATE JOURNAL #1

KNOWLEDGE — ARTS & CRAFTS

Η γΟΗτέIΑ τΟυ T έβαψε ελληνικά βαμβακερά νήματα με τη φυτική βαφή indigo,
τα οποία στη συνέχεια έπλεξε με παλιά τεχνογνωσία, δημιουρ-
γώντας μια ασύλληπτη κορδέλα-σελιδοδείκτη μήκους σχεδόν
χέίΡΟΠΟIΗτΟυ 10.000 μέτρων για τα 10.000 αντίτυπα της The documenta 14
Reader, τον βασικό τόμο της έκθεσης δηλαδή. Το σκεπτικό; «Η
διαδικασία κατασκευής του σελιδοδείκτη έπρεπε να έχει βαρύτη-

συγγραφέων, των ποιητών και των εικονοποιών». Ο Aboubakar
ή μεγάλη επιστροφή της εικαστικής σκηνής τα συγκρινόμενη με τον διανοητικό μόχθο των θεωρητικών, των
Fofana (ο οποίος εφέτος, με δική του πρωτοβουλία, επέστρεψε
στις προσωπικές δημιουργίες. στην Αθήνα για να συνεργασθεί με το Κέντρο Μέντης και να
εργασθεί ποικιλοτρόπως) δημιουργεί, επίσης δια χειρός. «Γιατί
Κείμενο ρΑΝΙΑ γΕΩργΙΑΔΟυ πάντα μας συγκινεί το χειροποίητο»;», απευθύναμε την απλοϊκή
Το κάλλος του λίθου δεν είναι το κάλλος ερώτηση στην εθνολόγο Βιργινία Ματσέλη, υπεύθυνη του Κέ-
του υλικού, αλλά της μορφής του, αφού η ουσία ντρου Μέντη. «Κάθε μορφή τέχνης εμπεριέχει σοφία που μας
δεν βρίσκεται στην ύλη, αλλά στη μορφή. συγκινεί. Σε πολλούς καλλιτέχνες, η σοφία μεταφράζεται, περνά
Ο συνδυασμός της τεχνικής ικανότητας και της από τα χέρια τους. Ένα χαρτάκι, μια κλωστή, μια άμορφη μάζα
αισθητικής του κάλλους δεν διαχωρίζονται, μεταμορφώνεται σε έργο. Στην Ελλάδα υπάρχουν καλλιτέχνες
«δημιουργούν» και οδηγούν την Τέχνη όπως η Ελένη Βερναδάκη, κατά τη γνώμη μου η πιο σημαντική
στη «Σοφία Χειρών». σε αυτό το επίπεδο, που έχουν πειραματιστεί εξίσου σε χρηστικά
Ελένη Βερναδάκη (βλ. Παυσανίας Βιβλίο VIII, 41, 8), αντικείμενα όσο και σε εικαστικές φόρμες», προσθέτει. «Οι μεγά-
Εκδόσεις Μουσείου Μπενάκη, 2016 λης κλίμακας επιτοίχιες συνθέσεις της, όπως αυτή στον Κρατικό
Αερολιμένα Αθηνών, στον ΕΟΤ Βάρκιζας, σε τράπεζες, γραφεία,
ξενοδοχεία, κατοικίες, συνιστούν αληθινά έργα τέχνης. Το ίδιο
και τα τραπέζια ή τα κεραμικά της αντικείμενα. Στη Βερναδάκη,
υλικό και περιεχόμενο, τέχνη και τεχνική δεν διαχωρίζονται. Στις
μέρες μας παρατηρείται μια επιστροφή στο χειροποίητο. Καλ-
λιτέχνες και μη αναζητούν ένα προσωπικό “δημιούργημα” που
προκύπτει από τον μόχθο των χεριών τους. Είναι εξουθενωτικό
να μην δημιουργείς, οτιδήποτε. Η δουλειά με τα χέρια είναι ισορ-
ροπία», καταλήγει η Βιργινία Ματσέλη.

οταν ο ai Wei-Wei, ο κορυφαίος εννοιολογικός καλλιτέχνης Ο ΑΠΟχωΡίΣμΟΣ
της Κίνας, ένας αληθινός σταρ σε θέματα επικοινωνίας, πασί- Πότε «αποχωρίστηκαν» οι καλλιτέχνες από τους τεχνίτες; Οι Μυ-
γνωστος για τις παραστατικές του παρεμβάσεις αλλά και για κηναίοι χρυσοχόοι, οι αργυροχόοι της λαϊκής τέχνης, οι υαλουργοί
έργα τέχνης που «χτίζονται» γύρω από αντικείμενα, γέμισε το του Μουράνο και οι μάστορες-γλύπτες του Παρθενώνα ήταν όλοι
Turbine Hall της Tate Modern με ηλιόσπορους από πορσελά- τους καλλιτέχνες - χειρώνακτες. Στην αρχαία Ελλάδα, του πολίτη
νη, οι πάντες έμειναν άφωνοι από το εγχείρημα. «Ποιος τους και του ατόμου, σεβόντουσαν τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη, τον
έφτιαξε, πώς, πού, πόσοι είναι...», αναρωτήθηκαν. Φειδία και τον Λύσιππο, σε άλλες περιοχές του κόσμου, όμως, ο
Οι 100.000.000 πορσελάνινοι σπόροι ηλίανθου ήταν προ- θαυμασμός αποτεινόταν περισσότερο σε αυτούς που παράγγελ-
φανώς παρόμοιοι, αλλά πραγματικά μοναδικοί, αφού κατα- ναν τα έργα παρά στους δημιουργούς. Στην Εγγύς Δύση, μέχρι
σκευάστηκαν στο χέρι με μια διαδικασία 30 βημάτων και ζω- τον 15ο αιώνα, η ιεραρχία από τον Maître-Δάσκαλο κατέληγε
γραφίστηκαν από 1.600 εξειδικευμένους τεχνίτες σε διάστημα στον νεαρό μαθητευόμενο, ο οποίος εξελισσόταν και αναγνω-
δυόμισι χρόνων στην Jingdezhen, την πόλη που επί 10 αιώνες ριζόταν μόνον εάν γινόταν άριστος τεχνίτης. Στην ουμανιστική
παρήγαγε τις πορσελάνες των αυτοκρατόρων. Στο μνημειώδες Αναγέννηση, από τους βασικούς «υπαίτιους» της διαίρεσης σε
αυτό έργο που ονομάστηκε «Sunflower Seeds», η πολύτιμη φύ- artists και artisans ήταν, όπως λέγεται, ο Φλωρεντίνος Giorgio
ση του υλικού και ο τρόπος παραγωγής έπαιξαν τεράστιο ρόλο Vassari, πρώτος συγγραφέας ιστορίας της τέχνης, ο οποίος στο
στην πρόσληψη και κατανόηση του έργου. βιβλίο του «Lives of the Most Important Architects, Sculptors
Πέρυσι τον Δεκέμβριο, ένας άλλος διεθνής καλλιτέχνης, ο and Painters» ξεχώρισε τους αρχιτέκτονες, τους γλύπτες και
Aboubakar Fofana, «γκουρού» στη βαφή με indigo (φυτική βαφή τους ζωγράφους από τους υπόλοιπους «συναδέλφους» και τους
μπλε λουλακί), υλοποίησε στην Αθήνα το πρώτο από τα δύο έργα ανέδειξε σε «σταρ». Οι υπόλοιποι έμειναν στα μετόπισθεν, που
ΜΕΤΑΞΙ του για την documenta 14: Στο Κέντρο Διατήρησης Παραδοσια- ορίστηκαν ως διακοσμητικές και εφαρμοσμένες τέχνες. Η περί-
φουλάρι route24 του ήλία καφούρου ©studio des fleurs, αποκλειστικά για τον Οίκο Hermès. κών Τεχνικών Κλωστοϋφαντουργίας Μέντης, κατασκεύασε και φημη έννοια της χειρωνακτικής επιδεξιότητας «αποσύρθηκε». ‣

088 THE PRIVATE JOURNAL THE PRIVATE JOURNAL 089