Page 97 - PRIVATE JOURNAL #1

KNOWLEDGE — ARTS & CRAFTS

Σάντα Μόνικα και το Μόντε Κάρλο είναι μερικά από μορφή από το 2011, σε συνεργασία με την εικαστικό
τα διάσημα έργα που δημιούργησαν σε συνεχή εξέλιξη Μάρια Μπαχά, και χάρη στα άξια χέρια της Αντιόπης
παραδοσιακής, χειροποίητης «τεχνολογίας». Πανταζή, αρχιτεκτόνισσας επί 30ετία, που ποτέ στο
Στο Παρίσι, από τον Νοέμβριο του 2017 μέχρι τον παρελθόν δεν είχε ασχοληθεί επαγγελματικά με το
Ιανουάριο του 2018, η Fondation Hermes παρουσίασε κέντημα. Η τελευταία χρειάστηκε τρία χρόνια για να
στο Palais de Tokyo την έκθεση «Άγρυπνα Χέρια» («Les ολοκληρώσει δύο κεντήματα, που ξεπέρασαν κατά
Mains sans sommeil»). Το περιεχόμενό της προέκυ- πολύ τις προσδοκίες των εμπλεκομένων.
ψε από την carte blanche ευκαιρία που προσέφερε «Η Αντιόπη Πανταζή κατάφερε να επανεφεύ-
το Ίδρυμα σε 9 διεθνείς καλλιτέχνες (μεταξύ αυτών η ρει το μέσον της», λέει η Μάρια Μπαχά. «Πέτυχε μια
Αναστασία Δούκα) να δουλέψουν στα εργαστήρια του οπτική απόλαυση η οποία προϋποθέτει χιλιόμετρα
Οίκου Hermes πάνω σε μέταλλο, δέρμα, κρύσταλλο πολύχρωμης κλωστής, χιλιάδες εργατοώρες, δεκάδες
και μετάξι, σε μια μοναδική εμπειρία μαθητείας. πολυχρησιμοποιημένες βελόνες. Και η οποία συμπυ-
«Οι τεχνίτες είναι οι θεματοφύλακες των έμπειρων κνώνεται στην ευγενή διαδικασία του κεντήματος, σε
χειρονομιών που ορίζονται από το savoir-faire – οι μια σπουδή στην υπομονή, στην προσήλωση και τε-
καλλιτέχνες είναι οι εφευρέτες των μορφών που δια- λικά στη μετουσίωση του καλλιτεχνικού αλγόριθμου
μορφώνονται από ένα πνεύμα laissez-faire», έγραψε σε ένα έργο που γεννήθηκε από ένα άλλο, αλλά πλέον
ο Gaël Charbau, επιμελητής της έκθεσης, ο οποίος, αναπνέει αυθύπαρκτο». Άλλωστε, μόνον όταν κατέχεις
έχοντας παρακολουθήσει τους τεχνίτες και τους καλ- τα υλικά και τις τεχνικές μπορείς να τα «ξεχάσεις» για
λιτέχνες in-residency στα εργαστήρια του Hermès, να προχωρήσεις σε επόμενη φάση…
εστίασε στην εκπληκτική αυτονομία των χεριών και Στη δουλειά της Ζωής Κεραμέα, η τεχνική γίνεται
στην ακριβή χορογραφία της χειρονομίας που μετέ- η γλώσσα για το εικαστικό έργο. Η εικαστικός χρησιμο-
δωσαν οι τεχνίτες στους εικαστικούς που εργάσθηκαν ποιεί πολλές τεχνικές, όπως το δίπλωμα του χαρτιού
μαζί τους. Αυτοί πάλι, βυθισμένοι στην καθημερινή (για να περάσει από το δισδιάστατο στο τρισδιάστατο),
ζωή των εργαστηρίων, παρήγαγαν έργα που οικειο- το ράψιμο, τη χαρτοκοπτική, τη χάραξη, το σκάλισμα.
ποιήθηκαν τις δεξιότητες των τεχνιτών, με νέους και Τα τελευταία χρόνια διπλώνει λουρίδες χαρτιού σε
καινοτόμους τρόπους. πολύεδρα – δομικές μονάδες που ραμμένες μεταξύ
Σε αντίστοιχο πνεύμα αναζήτησης για τα θρυλι- τους γίνονται τεράστια γλυπτά. Με την ίδια τεχνική
κά μεταξωτά μαντίλια Carrés του ίδιου οίκου, ο ζω- κατασκευάζει μια εύκαμπτη επιφάνεια που μεταμορ-
γράφος Ηλίας Καφούρος κλήθηκε (από τον Pierre- φώνεται σε ύφασμα για να γίνει κασκόλ! Προκειμένου
Alexis Dumas, καλλιτεχνικό διευθυντή της Hermès να μεταφέρει ένα σχέδιο σε κεραμικά πλακάκια, η
International, ο οποίος επικοινώνησε μαζί του έχο- καλλιτέχνις χρησιμοποιεί χαρτοκοπτικά και, με όλες
ντας δει το site του) να σχεδιάσει φουλάρια, ανδρικά τις τεχνικές της χαρακτικής, τα σκαλίζει σε ομάδες
και γυναικεία – μια συνεργασία που ήδη αριθμεί τέσ- σχεδίων, έτσι ώστε να συνδυάζονται ως sous-plats
σερα έργα. Οι περίτεχνες ζωγραφικές του συνθέσεις ή sous-verres, σαν σπαζοκεφαλιά. Συγκοινωνούντα
δημιουργούν έναν «χώρο», ένα «βιβλίο» τυπωμένο σε δοχεία στη δουλειά της, η μεγάλη και η μικρή κλίμακα
μετάξι, που ανακαλύπτουμε επ’ αόριστον. Να σημει- συνδέονται με εκλεπτυσμένο τρόπο.
ωθεί ότι τα σχέδια για τα φουλάρια και μαντίλια του Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην τέχνη η επι- σΤΕλλά κάΒάλλιΕΡάΤΟυ, Τάκή κάΒάλλιΕΡάΤΟ, ήλιά κάφΟυΡΟ, , σΤΕφάΝΟ ΡΟκΟ, ΒιΡΓιΝιά ΜάΤσΕλή, κάΘωσ κάι ΤΟΝ ΟικΟ Hermes.
Οίκου, σε μια λογική μοναδικού έργου, ανανεώνονται δεξιότητα αποτελεί «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα»; Γιά ΤήΝ ΠάΡάΧωΡήσή φωΤΟΓΡάφικΟυ υλικΟυ άΠΟ ΠΡΟσωΠικά άΡΧΕιά ΕυΧάΡισΤΟυΜΕ ΘΕΡΜά ΤΟυσ ΕλΕΝή ΒΕΡΝάΔάκή,
κάθε σεζόν και δεν επαναλαμβάνονται παρά σε ειδι- Αυτό, ως όρος, δεν αφαιρεί αξία από έργα στα οποία
κές περιπτώσεις. απουσιάζει, δεν είναι έννοια ανταγωνιστική. Ο ένας
Μια προσωπική επιθυμία του ζωγράφου Στέφα- κόσμος δεν χρειάζεται τον άλλον, ούτε βελτιώνεται ή
νου Ρόκου, από την εποχή που ακόμα φοιτούσε στη χειροτερεύει από την ώσμωση. Απλά, το χειροποίητο
Σχολή Καλών Τεχνών, να παρουσιάσει κάποια στιγμή είναι μοναδικό, αυθεντικό και, ως εκ τούτου, πολύτι-
έργα του υπό μορφή κεντήματος άρχισε να παίρνει μο. Ένα, όπως… καθένας. Μη επαναλαμβανόμενο. •

«Η διαδικασία κατασκευής του σελιδοδείκτη έπρεπε
να έχει βαρύτητα συγκρινόμενη με τον διανοητικό μόχθο»
documenta 14

094 THE PRIVATE JOURNAL