Page 154 - PRIVATE JOURNAL 8th EDITION
P. 154
INSPIRATION — AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΑλeξΑνδρος τοΜΠaζης
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΑ
Ένας διακεκριμένος αρχιτέκτονας που μοιράστηκε με την ελληνική,
αλλά και τη διεθνή κοινότητα, το όραμά του για κτίρια που σέβονται το περιβάλλον.
Κείμενο ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΑΜΨΩΝ
Ο αλEξανδρΟς τΟμπaζΗς δεν υπήρξε σχεδιάζεται ένα κτίριο λαμβάνοντας υπό- Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ),
απλώς εκπρόσωπος της βιοκλιματικής ψη το κλίμα και όχι ενάντια στο κλίμα». Τα της International Solar Energy Society
αρχιτεκτονικής σε μια εποχή που η έν- λιτά μέσα της κατασκευής, τα ανανεώσιμα (ISES), της American Solar Energy
νοια ήταν σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα, υλικά, η ελαχιστοποίηση των απωλειών, ο Society (ASES), της Ελληνικής Εται-
αλλά διαμόρφωσε τη δική του φιλοσοφία φυσικός φωτισμός από τον ήλιο, η φυσική ρίας Ηλιακής Ενέργειας (ΕΛΕΤΗΛΕΝ),
σχεδιασμού, η οποία συνδύασε για πρώτη ψύξη, η εξοικονόμηση του νερού και, κυ- Life Fellow της Passive and Low Energy
φορά την αισθητική με την βαθιά οικολο- ρίως, το μέτρο και η λογική κυριάρχησαν Architecture (PLEA), Honorary Fellow
γική ευθύνη. στα έργα του, τα οποία χαρακτηρίστηκαν του Αμερικανικού Συλλόγου Αρχιτεκτό-
Γεννημένος το 1939 στο Καράτσι του Πα- από δύο βασικές αρχές – την απλότητα νων (AIA), μέλος του Διοικητικού Συμ-
κιστάν, βρέθηκε σύντομα στη Βρετανία και τη λειτουργικότητα. Αυτή ακριβώς η βουλίου Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτε-
και το 1947 εγκαταστάθηκε τελικά με την φιλοσοφία αξιοποιήθηκε σε διάσημα έρ- κτονικής (ΕΙΑ) και της Ελληνικής Αρ-
οικογένειά του στην Ελλάδα. Το 1962, ήταν γα που φέρουν την υπογραφή του, όπως χιτεκτονικής Εταιρίας. Έλαβε μέρος ως
ήδη αριστούχος διπλωματούχος της Αρχι- το Ηλιακό Χωριό και ο ρωμαιοκαθολικός κριτής σε πολλούς αρχιτεκτονικούς δια-
τεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβι- ναός της Αγίας Τριάδας στην Πορτογαλία, γωνισμούς και σε επιτροπές ειδικών σε
ου Πολυτεχνείου, ενώ την περίοδο 1963 χαρακτηριστικά δείγματα εφαρμογής της θέματα εναλλακτικών πηγών ενέργειας
– 1965, υπήρξε επιμελητής στον Τομέα βιωσιμότητας, αλλά και σε άλλα κτίρια, και υπήρξε επισκέπτης εξεταστής των
Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων του ΕΜΠ. Στη όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και στην Σχολών Αρχιτεκτονικής του Δουβλίνου και
συνέχεια, δραστηριοποιήθηκε ως επιστη- Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Εντυπω- του Στραθκλάιντ στη Γλασκώβη. Έδωσε
μονικός βοηθός του πρωτοπόρου Έλληνα σιακές ιδιωτικές κατοικίες, εκπαιδευτικά διαλέξεις σε περισσότερες από 24 χώρες,
πολεοδόμου και αρχιτέκτονα μεγάλων έρ- κτίρια, γραφεία, νοσοκομεία αλλά και τόποι εμπνέοντας τους νεότερους αρχιτέκτονες
γων, Κωνσταντίνου Δοξιάδη, διευρύνοντας λατρείας έχουν τη σφραγίδα του. Ο ίδιος με τη φιλοσοφία του και τιμήθηκε σε πε-
τις γνώσεις του και διαμορφώνοντας στα- υποστήριζε την ανθρωποκεντρική προ- ρισσότερους από 95 πανελλήνιους διαγω-
διακά μια μοναδική αίσθηση του χώρου σέγγιση στην αρχιτεκτονική βασιζόμενος νισμούς με πρόσκληση και σε 15 διεθνείς
ΑΛΛΉΛΕΠΙΔΡΑΣΉ και του κλίματος. Παράλληλα, ήδη από κάθε φορά στις αληθινές ανάγκες του χρή- διαγωνισμούς. Αν και ταξίδευε συχνά, η
ΜΕ ΤΉ ΦΥΣΉ
Ως γνήσιος απόγονος παλιάς το 1963, είχε ιδρύσει το δικό του γραφείο στη και τις τοπικές συνθήκες. Για εκείνον, έδρα του παρέμεινε η Αθήνα. Πέρα από
ναυτικής οικογένειας της Ύδρας, μελετών, αλλά τη δεκαετία του ’70, λόγω το αναγνωρίσιμο "προσωπικό στυλ" δεν την αρχιτεκτονική, περνούσε ένα μέρος
της οποίας τα μέλη διακρίθηκαν της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης με την ήταν κυρίαρχο ζητούμενο. «Ο αρχιτέκτο- του χρόνου του ασχολούμενος με τη ζω-
κατά την επανάσταση του '21, ο αύξηση της τιμής του πετρελαίου, ο Αλέ- νας δεν κτίζει για τον εαυτό του», έλεγε γραφική (στα χρόνια των σπουδών του στο
Αλέξανδρος Τομπάζης αγαπούσε ξανδρος Τομπάζης κατέληξε στο προσω- συχνά αφιερώνοντας την προσπάθειά του Πολυτεχνείο, είχε καθηγητή τον Νικόλαο
πολύ το στοιχείο της ελευθερίας πικό του αρχιτεκτονικό όραμα: τον βιοκλι- στην εξυπηρέτηση των ανθρώπων που θα Χατζηκυριάκο-Γκίκα), αλλά και τη φωτο-
που εξασφάλιζε η απρόσκοπτη θέα ματικό σχεδιασμό ως μία νέα μέθοδο που ζούσαν και θα ανέπνεαν μέσα στο κτίριο γραφία, μένοντας συνδεδεμένος με την
προς τη θάλασσα, δηλαδή τη φύση.
Ένα στοιχείο που προσπάθησε να θα μείωνε την εξάρτηση από τα συμβατικά που σχεδίαζε. εικαστική οπτική του αντικειμένου του. Ο
ενσωματώσει στην αρχιτεκτονική καύσιμα. Ποια ήταν η καινοτομία της βιο- Υπήρξε μέλος του Τεχνικού Επιμελη- θάνατός του τον Ιούνιο του 2024 έριξε την
εμπειρία που πρόσφεραν τα κτίρια κλιματικής αρχιτεκτονικής; Σύμφωνα με τηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), του Συνδέσμου αυλαία μιας εξαιρετικής πορείας, αλλά η
που σχεδίασε. © ΑΠΕ-ΜΠΕ παλαιότερή του συνέντευξη πριν 15 χρό- Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτά- επίδρασή του συνεχίζει να επηρεάζει τον
σύγχρονο αρχιτεκτονικό κόσμο. •
νια, ο ίδιος είχε έναν απλό ορισμό: «Το να
των Σχολών (ΣΑΔΑΣ), του Συνδέσμου
152 THE PRIVATE JOURNAL THE PRIVATE JOURNAL 153
