Page 50 - MY LIFE IASO GROUP SUMMER 2021

w oman ’s health

Ρομίνα Δ. Αλεβίζου, MD
Χειρουργός Μαστού, Μοριακή Βιολόγος,
Επιμελήτρια Β' Κλινικής Μαστού Γρηγορίου
Ξεπαπαδάκη, MD, PhD ΙΑΣΩ

Ο κληρονομικός

καρκίνος του μαστού

Διαχείριση κινδύνου ασθενών των γονιδίων BRCA1 &
Οι μεταλλάξεις
BRCA2 δύναται να
με γονιδιακές παραλλαγές τη μητέρα όσο και από τον
κληρονομηθούν τόσο από
πατέρα, με την πιθανότητα
μεταβίβασης από
Ένας περιεκτικός επιστημονικός οδηγός για την εγκυρότερη αντιμετώπιση των γονέα σε τέκνο να
είναι 50%.
περιπτώσεων του καρκίνου μαστού και ωοθηκών.

Σ την πλειονότητά τους, τα άτομα αυτά, ιδανικά, παραπέμπονται σε Τα άτομα που φέρουν μεταλλάξεις των είναι τα ΑΤΜ, ΒARD1, BRCA1, BRCA2, ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αποτελεί η πολύ

BRCA2: σχετίζεται με αυξημένο κίν-
περιστατικά του καρκίνου
νεαρή ηλικία εμφάνισης καρκίνου του
γονιδίων BRCA1 & BRCA2 έχουν αυξη-
εξειδικευμένο γενετιστή, όπου γίνεται η
PALB2, RAD51C, RAD51D, BRIP1, CDH1,
του μαστού και των ωοθηκών αναλυτική καταγραφή γενεαλογικού δέν- μένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του CHEK2 , STK11, NF1. δυνο ανάπτυξης γυναικείου καρκίνου μαστού, δηλαδή τα 20-35 έτη.
είναι σποραδικά, με μόλις το ~10-15% και δρου της οικογένειας του ενδιαφερόμενου. μαστού ή/ και ωοθηκών, συγκριτικά με του μαστού (~70% διά βίου κίνδυνος), ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο
~15-25%, να έχουν κληρονομική βάση, Ο γονιδιακός έλεγχος είναι σημαντικός τον γενικό πληθυσμό. Συνηθέστερα, οι Οι σημαντικότερες γονιδιακές με προδιάθεση στον ορμονοεξαρτώμενο CDH1, η οποία προδιαθέτει στον αυξη-
αντίστοιχα. Υπολογίζεται ότι κατά προσέγ- γιατί βοηθάει τον θεράποντα ιατρό να διαγνώσεις αφορούν νεαρά άτομα (<50 παραλλαγές τύπο, αλλά και με αυξημένο κίνδυνο μένο κίνδυνο ανάπτυξης γυναικείου
γιση το 7% και 11% των περιστατικών του επιλέξει την κατάλληλη χειρουργική ετών), ενώ ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυ- Χρέος του χειρουργού, σε συνεργασία πάντα ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών (~20% καρκίνου του μαστού και συγκεκριμένα
καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, παρέμβαση, δύναται να βοηθήσει στη ξης κακοήθειας μαστού υπολογίζεται με τον γενετιστή, είναι η σωστή διαχείριση διά βίου). Στους άνδρες, σχετίζεται με του λοβιακού τύπου, καθώς και καρκίνου
αντίστοιχα, έχουν οικογενειακό ιστορικό. λήψη στοχεύουσας θεραπείας, ειδικά στη ως ~70% μέχρι την ηλικία των 70 ετών. κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου μαστού, αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης κακο- στομάχου διάχυτου τύπου.
Η πλειονότητα των οικογενειών αυτών μεταστατική νόσο, αλλά και να ακολου- Οι μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 & ωοθηκών ή άλλων κακοηθειών. Σύμφωνα ήθειας του προστάτη, του παγκρέατος, ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο
φέρουν παθογόνους παραλλαγές στα θηθούν κατάλληλες ενέργειες μείωσης BRCA2 δύναται να κληρονομηθούν τόσο με τις τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές ενώ διαφαίνεται και συσχέτιση με την PTEN, η οποία προδιαθέτει στο σύνδρο-
γονίδια BRCA1 & BRCA2. κινδύνου, τόσο σε συμπτωματικά όσο και από τη μητέρα όσο και από τον πατέρα, με του NCCN (National Comprehensive ανάπτυξη μελανώματος. μο COWDEN, το οποίο με τη σειρά του
Ο γονιδιακός έλεγχος για τα γονίδια BRCΑ1 σε ασυμπτωματικά άτομα, που φέρουν την πιθανότητα μεταβίβασης από γονέα Cancer Network), έχουν δοθεί οδηγίες για ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο προδιαθέτει στον καρκίνο του μαστού,
& BRCΑ2 δεν απευθύνεται στον γενικό γονιδιακές παραλλαγές που προδιαθέτουν σε τέκνο να είναι 50%. τα γονίδια που προδιαθέτουν στον καρκίνο TP53, η οποία προδιαθέτει για το σύνδρομο του ενδομητρίου και του θυρεοειδούς,
πληθυσμό - τουλάχιστον όχι στην παρούσα στον καρκίνο. H εξέταση του γονιδιακού Τα τελευταία χρόνια, ο γονιδιακός έλεγχος διαφορετική δυναμική ή διεισδυτικότητα, Li Fraumeni. Παρά το γεγονός ότι ανι- αλλά συνδυάζεται με αμαρτωματώδεις
χρονική στιγμή. Αντιθέτως, αφορά άτομα ελέγχου γίνεται με μια απλή λήψη αίματος. πραγματοποιείται μέσω της ανάλυσης τα οποία αναλύονται ακολούθως: χνεύονται εξαιρετικά σπάνια, οι γυναίκες πολύποδες του παχέος εντέρου.
τα οποία έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο πολλαπλών γονιδίων, πολυ-γονιδιακός ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο που είναι φορείς έχουν ιδιαίτερα υψηλά ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο
του μαστού ή/ και ωοθηκών και πληρούν έλεγχος (panel testing), συμπεριλαμ- BRCA1: σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού. STK11, η οποία προδιαθέτει στο σύνδρομο
συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία ορίζονται βανομένων των BRCA1 & BRCA2, τα ανάπτυξης γυναικείου καρκίνου του μαστού Παράλληλα, έχουν αυξημένο κίνδυνο Peutz-Jeghers, το οποίο χαρακτηρίζεται
βάσει της ηλικίας εμφάνισης της νόσου, «H ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ οποία σχετίζονται με την προδιάθεση (~70% διά βίου κίνδυνος), με προδιάθεση ανάπτυξης σαρκωμάτων των μαλακών από αμαρτωματώδεις πολύποδες του γα-
του οικογενειακού ιστορικού, αλλά και της ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ κληρονομικών μορφών καρκίνου, όπως στον τριπλά αρνητικό τύπο, αλλά και με μορίων, λευχαιμιών, όγκων εγκεφάλου, στρεντερικού, μελάγχρωση της μελανίνης
ιστοπαθολογίας του όγκου. Επιπρόσθετα, ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΜΙΑ ΑΠΛΗ του μαστού, των ωοθηκών, του παχέος Photo: Istock by Getty Images αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου καρκινώματος φλοιού του επινεφριδίων, περιστοματικά, ενώ χαρακτηριστικές είναι
δύναται να αφορά και άτομα που είναι εντέρου, του στομάχου, του ενδομητρί- ωοθηκών (~40% διά βίου). Στους άνδρες, όγκων γεννητικών οργάνων, αλλά και οι επιπλοκές της πολυποδίασης, όπως η
ασυμπτωματικά, αλλά έχουν ιδιαίτερα ΛΗΨΗ ΑΙΜΑΤΟΣ» ου, του θυροειδούς, αλλά και άλλων. σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανά- άλλων κακοηθειών, οι οποίες δύναται απόφραξη εντέρου σε παιδική ηλικία. Τα
βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό. Τα Ενδεικτικά, κάποια από αυτά τα γονίδια πτυξης κακοήθειας του προστάτη. να εμφανιστούν από την παιδική ηλικία. άτομα με το σύνδρομο Peutz-Jeghers έχουν

50 51