Page 84 - PRIVATE JOURNAL 2019

KNOWLEDGE — DESIGN

O δημόσια κτίρια κι αυλές αρχοντικών, όπως στη Ρόδο (Καστέλο
Η ΕΠΙςΤροΦΗ Του μΩςαΪΚου υπέροχα βοτσαλωτά σε πλατείες, προαύλια εκκλησιών, δρόμους,

ψηφιΔεσ των Ιπποτών, Ιαματικά Λουτρά Καλλιθέας, Λίνδος κ.ά.), τη Χίο
(στην πόλη και στον Κάμπο), τη Χάλκη και τη Σύμη.

στον εικοστο άιώνά
του κοσΜου Στη σύγχρονη εξέλιξή του, το μωσαϊκό αξιώθηκε πολλές φορές
τη «στιγμή» του στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην προπολε-
μική Αθήνα, το Μέγαρο Μετοχικού Ταμείου Στρατού (σημερινό
Όταν ο τροχός της μόδας επαναφέρει κάτι démodé ως City Link), το μεγαλύτερο κτίριο της πόλης που ολοκληρώθηκε
εξόχως chic, ένα αμυδρό χαμόγελο διαγράφεται στα χείλη μας. οι Μεγαλyτεροι θα το θυμούνται από τα πατώματα των σχο- το 1929, θα στρωθεί με μωσαϊκό σε πολλούς χώρους. Στην Στοά
Σπυρομήλιου αλλά και στο ζαχαροπλαστείο Zonars, το «χορευ-
Το μωσαϊκό επιστρέφει τεχνικά και αισθητικά ανανεωμένο. λείων της δεκαετίας του ’70 ή από παλιά δημόσια κτίρια, πιθα- τήριο» Μαξίμ και το καφέ Brazilian - σήμερα Athénée, Θέατρο
νόν και από το πάτωμα του σπιτιού της γιαγιάς τους. Ανθεκτικό Αλίκη και café Clemente VIII, αντίστοιχα. Όπου δεν θα χρησι-
Κείμενο ρΑΝΙΑ γΕΩργΙΑΔΟυ και στιλπνό, φλύαρο και πολύχρωμο, το μωσαϊκό οπισθοχώ- μοποιηθούν μάρμαρα, όπως στο κινηματοθέατρο Παλλάς, τα
ρησε στην αυστηρότητα του μοντερνισμού. Το μάρμαρο, με τη μωσαϊκά δάπεδα θα «κουμπώσουν» άψογα τον ευρωπαϊκό κλα-
στιβαρή του απλότητα, σάρωσε δημόσια και ιδιωτικά δάπεδα. σικισμό της δεκαετίας του 1920 με την αστραφτερή Art Deco. Το
Σήμερα το μωσαϊκό επανέρχεται όχι μόνο ως δάπεδο, αλλά και 2015 στην ανακαίνιση του Athénée, τα κατεστραμμένα μωσαϊκά
ως επιτοίχια διακόσμηση. θα φτιαχτούν από την αρχή από παραδοσιακό τεχνίτη «υπό την
καθοδήγηση του Διονύση Φωτόπουλου», όπως διευκρινίζουν οι
οι Προγονοι ιδιοκτήτες. Αντίθετα, μεταγενέστερες μεγάλες στοές της Αθήνας
Στα ελληνικά, μωσαϊκό ή ψηφιδωτό είναι η επένδυση επιφα- της δεκαετίας του ’50, οι περισσότερες στρωμένες με μωσαϊκό,
νειών με μικρές, τετράγωνες συνήθως, κομμένες ψηφίδες από παραμένουν, μέχρι σήμερα, άτυχες. Η στοά Ειρηνοδικείου ερη-
φυσικό λίθο ή υαλομάζα που προσκολλώνται σε υπόστρωμα μώθηκε, οι τρεις στοές του τετραγώνου Δραγατσανίου, Αριστεί-
από ασβεστοκονίαμα, διαμορφώνοντας διακοσμητικά θέματα. δου, Σταδίου και Πεσμαζόγλου (που στα υπόγειά τους βρίσκο-
Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το μωσαϊκό είναι επινόηση νται τα αρχαία τείχη της Αθήνας!) υπολειτουργούν. Το ίδιο και η
των λαών της Μεσογείου της κλασικής αρχαιότητας. Γεννήθη- στοά Εμπόρων στην οδό Βουλής και οι στοές Φέξη, Καΐρη κ.λπ.
κε από την ανάγκη του απλού ανθρώπου να δημιουργήσει ένα Κατασκευασμένη περισσότερο από έναν αιώνα πριν, το 1823, η
ανθεκτικό και εμφανίσιμο δάπεδο στο σπίτι του, καθώς δεν είχε Galerie Vivienne στο Παρίσι βρίσκεται στην αντίπερα όχθη. Τα
τη δυνατότητα που είχαν οι άρχοντες να το στρώσει με μάρμαρο. υπέροχα μωσαϊκά της λάμπουν ακόμα και σήμερα…
Έτσι άρχισε να καλύπτει το δάπεδο με βότσαλα που μάζευε από Τη δεκαετία του ’60 στην Αθήνα, παρ’ όλο που τα μωσαϊκά
το ποτάμι και την ακρογιαλιά -οι πρώτες απόπειρες για διακο- δάπεδα περιορίζονται κυρίως σε μπάνια και κουζίνες, σε μοντέρνα
σμημένα δάπεδα με μαύρα και άσπρα χαλίκια χρονολογούνται εμβληματικά κτίρια της πόλης, όπως στον εξωτερικό χώρο του
στον 8ο αι. π.Χ. Στην Ελλάδα τα σημαντικότερα από τα μωσα- κομμωτηρίου του Χίλτον, εξακολουθούν να δίνουν το «παρών».
ϊκά δάπεδα με χαλίκια είναι της Ολύνθου, περίπου το 400 π.Χ. Την ίδια εποχή ξεκινά η κατασκευή ενός από τα πιο διάσημα μω-
Στην ύστερη αρχαιότητα το μωσαϊκό δάπεδο από ψηφίδες θα σαϊκά δάπεδα στον κόσμο, αυτό του Hollywood Walk of Fame.
φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο τεχνικής και αισθητικής (Πέλλα, Σήμερα περισσότερα από 2.600 πεντάγωνα αστέρια από κοραλί
Δήλος), ενώ μετά τον 2 αι. μ.Χ. θα επεκταθεί και στις κάθετες terrazzo ένθετα σε ανθρακί terrazzo «διαλαλούν» τα μεγαλύτερα
ο
επιφάνειες. Με την άνοδο των μωσαϊκών από το δάπεδο στους ονόματα της βιομηχανίας του θεάματος. Το terrazzo (επιδαπέδιο
τοίχους και την οροφή αρχίζει μια νέα φάση στην ιστορία του μωσαϊκό) ανήκει στη βενετσιάνικη καλλιτεχνική παράδοση.
ψηφιδωτού που θα γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη, με τα λαμπρά Πρόκειται για ένα μείγμα που κατασκεύασαν οι Βενετοί εργάτες,
εντοίχια χριστιανικά ψηφιδωτά, σε Δύση (ενδεικτικά Ραβέννα) ψάχνοντας έναν χαμηλού κόστους τρόπο για να στρώσουν τις τα-
και Ανατολή. Στην Ελλάδα σώζονται μνημειακά σύνολα, όπως ράτσες των σπιτιών τους. Σε γενικές γραμμές, το terrazzo είναι
η Μονή Δαφνίου, η Μονή Οσίου Λουκά και η Νέα Μονή Χίου, κατασκευασμένο από οποιοδήποτε είδος πέτρας και μαρμάρου
αλλά και εκκλησίες, με υπέροχα δείγματα ψηφιδωτού βυζαντι- (ακόμη και σπάνιου ή πολύτιμου), μερικές φορές με την προ-
νής τέχνης. Μέχρι σήμερα τα αρχαία μωσαϊκά δάπεδα και τα σθήκη γυαλιού, μετάλλου, σκληρών λίθων, όπως lapis-lazuli ή
λαμπρά χριστιανικά ψηφιδωτά μαγεύουν τους επισκέπτες, που jasper. Ένα ξεχωριστό παράδειγμα χρήσης terrazzo βρίσκεται
δεν χορταίνουν να θαυμάζουν αυτά τα κοπιώδη «κεντήματα». στη γενέτειρά του Βενετία - στο κλασικό Olivetti Showroom του
Εγκαταλείποντας το Βυζάντιο και την Κωνσταντινούπολη, Carlo Scarpa στην Πλατεία Αγίου Μάρκου, που ολοκληρώθηκε
τα βυζαντινής τεχνοτροπίας μωσαϊκά εγκαταστάθηκαν στη Βε- στο τέλος της δεκαετίας του ’50. Εδώ, το custom made terrazzo
ΑθηνΑϊκο κέντρο νετία. Πολύ αργότερα, «επέστρεψαν» στα βενετοκρατούμενα ελ- συγχρονίζεται με το σκυρόδεμα και τα υπόλοιπα υλικά, επί ίσοις
Το μωσαϊκό του athénée, το οποίο επιμελήθηκε ο παραδοσιακός τεχνίτης «Πολίτης», δεσπόζει στην καρδιά της πρωτεύουσας. ληνικά νησιά και μαζί με την ντόπια παράδοση δημιούργησαν όροις, σε ένα αποτέλεσμα κλασικής μοντέρνας αρχιτεκτονικής. ‣

082 THE PRIVATE JOURNAL THE PRIVATE JOURNAL 083